වල්ල පට්ට ගහක් !

මං පහුගිය සතියේ ඉරිදා (මාර්තු 3 වෙනිදා) අපේ කන්තෝරුවේ යාළුවෝ කට්ටියත්තෙක්ක බතලේගල සංචාරයේ යෙදුනා. (ඒ ගැන විස්තර පසුවට කියන්නම්.)

අපි කට්ටිය බතලේගල නගින්ඩ ගියේ වෑන් එකෙන්. අපි ගියපු වෑන් එක බතලේගල කඳු පාමුල කිට්ටුව තිබ්බ ගේක මිදුලේ නැවැත්තුවා. ඊට පස්සේ ඒ ගෙදරින්ම බෝතල් වලට වතුරත් පුරෝගෙන කන්ද නගින්ඩ සූදානම් උනා.

ටික දුරක් යනකොට බතලේගල පඩිපෙල් හරියට ආවා. ඒ හරියේ ආච්චි අම්මා කෙනෙක් වතුර බෝතල්, මුරුක්කු වර්ග, ටොපි චොකලට් විකුණ විකුණා උන්නා. අපි ඒයැයිවත් පහු කරගෙන ඉදිරියටම ගියා.

එතකොටම අපේ තාත්තා,

"මේං ලොක්කෝ වල්ල පට්ට ගහක් !" කියලා කිව්වා.

මාත් ඒ ඇහුන පමාවට තාත්තා පෙන්නාපු දිහාට්ට හැරිලා බැලුවා. ඔය පහලින් තියෙන්නේ එපි එදා දැකපු වල්ල පට්ට ගහ.. !

අපි එනකොටත් කලින් දවසක කවුදෝ මන්දා පට්ට ගහලා තිබ්බ බවක් නං පෙනුනා. ඔය පල්ලෙහා පින්තූරේ වල්ල පට්ට ගහ දිහෑ කෑදර බැල්මක් දාගෙන ඉන්නේ අපේ මලයා..

වල්ල පට්ට ගස් මම් පොඩිකාලේ දැක්කට පස්සේ දකින්න හම්බ උනේ අද. ඒ කාලේ නම් දැං වාගේ ඕවෑ එච්චර වටිනාකමක් නෑ.. අපි ඒ දවස්වල ඉස්කෝලේ වැඩ වලටත් වල්ල පට්ට අතු කපාගෙන සුද්ද කරලා පාට ගාලා එකේක සැරසිලි කරනවා.

වල්ල පට්ට කිව්වහම වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම පට්ට ගහන්ඩ පුලුවං ගහක් ! පොඩි කොනකින් පටං ගත්තහම කෙලවරට යනකන්ම පට්ටයක් ගහන්ඩ පුලුවං !

වල්ල පට්ට ගහ ගැන කියනවා නං මේ ගහේ විද්‍යාත්මක නාමය Gyrinops Walla .. ! ඒ වාගේම වල්ල පට්ට ශාකය Thymalaeaceae කියන පවුලටයි අයිති වෙන්නේ.

වල්ල පට්ට ගහේ වටිනාම කොටස පට්ටය නෙමේ. පට්ටයෙන් ලණු අඹරන්න, උගුලක් අටෝගන්ඩ ඕන කරන මන්දක් හදාගන්නෙක ඇරුනම ඒ හැටි වැඩක් නෑ..

වල්ල පට්ට වල වටිනාම කොටස වෙන්නේ ඒගාර්වුඩ් කියන රෙසීනය. ඒක Aquilaria ,  Gyrinops කියන විශේෂ දෙකේම ගස් වල හැදෙන්න පුලුවන් සුවඳකින් යුක්ත රෙසීනයක් !

වල්ල පට්ට වගේ කුලයේ ශාක කල් ගතවෙනකොට Phaeoacremonium parasitica කියන පරපෝශී ඇසිටෝමයිකෝටා කියන දිලීර උවදුරට ලක් වෙනවා. මේ උවදුරෙන් මිදෙන්ඩ මේ වර්ගයේ ගස්, තමන් විසින්ම අධික වාශ්පශීලි කාබනික රෙසීනයක් (දුම්මල ) හදනවා. පස්සේ කාලෙක ඒ රෙසීනය ගහේ කඳේ ඇතුල් පැත්තේ තැන්පත් වෙනවා. මේක අදුරු වර්ණයකින් යුක්ත රෙසීනයක්.

ඔන්න ඕකයි වල්ල පට්ට ගහේ ඇතුලත සිද්ධ වෙන රසායනික ප්‍රතික්‍රියාව.

වල්ල පට්ට ගහේ වටිනාකම වැඩිවෙලා තියෙන්නේ ඔන්න ඔය රෙසීනය හන්දා කියලා කිව්වොත් මම නිවැරදියි... ! පහලින් තියෙන්නේ ඒ රෙසීනයේ පින්තූරයක්.

වල්ල පට්ට කියන්නේ තෙත් කලාපයේ හැදෙන ශාකයක්. ඒ වගේම මේ ශාකය අපේ රටට ආවේණික ගහක්. මේ ජාතියේම තවත් ප්‍රභේදයක් ඉන්දියාව වගේ ආසියාතික රටවල් වලත් හැදෙනවා.


වල්ල පට්ට ගස් වලින් ලැබෙන රෙසීනය, ඇල්කොහොලික් නොවන මිල අධික සුවඳ විලවුන් වලට ගන්න අමුද්‍රව්‍යයක් විදිහට භාවිතා කරන නිසයි මේ ගස් වලට මේ තරම් වටිනාකමක් ලැබිලා තියෙන්නේ.

අපේ රටේ මේ ගස් ටික හොරෙන් කප කපා විකුණනවා ඇරෙන්ඩ දීර්ඝ කාලීන වගාවක් හැටියට හඳුන්වලා දීලා අධික විදේශ විනිමයක් උපයන්න උත්සහ කරන්ඩ කොයි බලධාරියාටවත් උනන්දුවක් නෑ..